تفاوت حسابرسی و حسابداری در نوع بررسی، هدف، دوره زمانی، تمرکز و … می باشد. بسیاری از افراد به دلیل عدم داشتن اطلاعات تخصصی، این دو واژه را به جای یکدیگر مورد استفاده قرار می دهند و با تفاوت آن ها آشنایی ندارند. این دو جزو فرآیندهای بسیار مهم در یک سازمان محسوب می شوند اما هر کدام دنیای مربوط به خود را دارند و مهم ترین تفاوت آن ها در استانداردها، عمل و نوع اجرای آن هاست. در این مطلب به بررسی دقیق تفاوت حسابرسی و حسابداری خواهیم پرداخت.
تعریف حسابرسی
قبل از آنکه به بیان تفاوت حسابرسی و حسابداری بپردازیم باید هر کدام از آن ها به طور مجزا تعریف کنیم. بدیهی است که امور مالی به عنوان مهم ترین بخش در هر سازمان محسوب می شود و از نظر بسیاری از کارشناسان، ستونی قوی برای موفقیت است. بروز هرگونه اشتباه در امور مالی نتایج فاجعه باری به همراه خواهد داشت و باعث مرگ یک کسب وکار می شود. به منظور اطمینان از شفافیت در امور مالی و اجرای صحیح آن ها، اقداماتی همچون حسابداری و حسابرسی انجام می شود. در این بخش ابتدا خواهیم گفت که حسابرسی چیست و سپس به سراغ تعریف حسابداری و مقایسه این دو با یکدیگر می رویم.
در حسابرسی سوابق مالی یا صورت های مالی یک شرکت بررسی می شوند. زمان انجام حسابرسی، بعد از تهیه صورت مالی می باشد. حسابرس باید تمام این صورت های مالی را با هدف کشف اشتباه و تقلب بررسی کند. در واقع بررسی او باید بر اساس بدبینی باشد. در غیر این صورت نمی توان انتظار عملکرد مناسب را از او داشت. هنگامی که حسابرس سوابق مالی شرکت را ارزیابی می کند باید اظهارنظر بی طرفانه و منصفانه راجع به آن ها ارائه دهد.
حسابرسان به دو دسته داخلی و خارجی تقسیم بندی می شوند و تمام اشخاص حقوقی موظف هستند که از خدمات آن ها بهره مند شوند. حسابرسان داخلی جزو کارمندان شرکت هستند اما حسابرسان خارجی در موسسه حسابرسی مشغول به کار هستند و در ازای عقد قرارداد با شرکت های مختلف، وظیفه خود را انجام می دهند.
تعریف حسابداری
در باب تفاوت حسابرسی و حسابداری باید تعریفی از حسابداری نیز ارائه کنیم. این فرآیند شامل جذب، طبقه بندی، جمع بندی و آنالیز اسناد و مدارک مالی می باشد. معمولا این کار توسط کارمندان شرکت در بخش حسابداری انجام می شود. حسابداری بر خلاف حسابرسی به طور مداوم انجام می شود و به شاخه های مختلف از جمله حسابداری مدیریت، هزینه، مالی و … تقسیم بندی شده است.
حسابداران وظایف مختلفی برعهده دارند که شامل کسر مالیات، پرداخت به فروشندگان، تعیین حقوق و دستمزد، پرداخت های الکترونیکی، مشاوره اظهارنامه مالیاتی و … می باشد. لازم به ذکر است که وظایف حسابداران بر اساس شاخه ای تعیین می شود که در فعالیت می کنند.
تفاوت حسابرسی و حسابداری در چیست؟
زمان سنجی
- حسابرسی: فرآیند حسابرسی بعد از تهیه نهایی صورت های مالی انجام می شود و معمولا به طور سالانه است.
- حسابداری: این فرآیند به طور مداوم و روزانه می باشد.
شروع
- حسابرسی: فعالیت حسابرس زمانی آغاز می شود که فعالیت حسابدار به اتمام رسیده است.
- حسابداری: فعالیت حسابدار زمانی آغاز می شود که حساب ها به پایان رسیده اند و نیاز به جمع آوری، ثبت، طبقه بندی و ذخیره دارند.
دوره زمانی
- حسابرسی: این فرآیند بر روی سوابق مالی متمرکز است و اطلاعات مالی مربوط به گذشته را بررسی می کند.
- حسابداری: تمرکز حسابدار بر روی فعالیت های مالی فعلی است.
سطح جزییات
- حسابرسی: تفاوت حسابرسی و حسابداری در این است که حسابرس از صورت ها و سوابق مالی به صورت نمونه استفاده می کند و تمام جزئیات را مورد بررسی قرار نمی دهد.
- حسابداری: حسابداری فرآیندی بسیار مفصل است و تمام جزئیات را شامل می شود.
نوع بررسی
- حسابرسی: فرآیند حسابرسی از طریق بررسی یا تست نمونه انجام می شود.
- حسابداری: این فرآیند با تایید جزئیات مربوط به تمام صورت های مالی همراه می باشد.
تمرکز
- حسابرسی: تمرکز حسابرس بر روی واقعی یا غیرواقعی بودن صورت های مالی است و قابلیت اطمینان آن ها را می سنجد.
- حسابداری: تمرکز حسابدار بر روی ثبت دقیق معاملات و صورت های مالی است.
هدف
- حسابرسی: یک حسابرس با انجام فرآیندهای لازم، به صورت های مالی و گزارشات مربوطه اعتبار می بخشد.
- حسابداری: هدف حسابدار تعیین سودآوری، وضعیت مالی و عملکرد شرکت است.
وضعیت حقوقی
- حسابرسی: در هنگام انجام حسابرسی باید از استانداردهای این حوزه استفاده کرد و هیچ گونه انعطاف پذیری در آن وجود ندارد.
- حسابداری: حسابدار با درجاتی از اختیار می تواند از استانداردهای حسابداری استفاده کرد. اما باید توجه داشت که یکی از اهداف حسابرسی، اعلام تطابق صورت های مالی با استانداردهای حسابداری است.
وضعیت
- حسابرسی: معمولا توسط یک شخص مستقل و خارج از سازمان انجام می شود. اما برخی از شرکت ها از حسابرسان داخلی نیز استفاده می کنند.
- حسابداری: این فرد جزو کارمندان داخلی مجموعه به حساب می آید.
صلاحیت
- حسابرسی: دیگر تفاوت حسابرسی و حسابداری در نوع صلاحیت است. افرادی که در سمت حسابرس منصوب می شوند باید صلاحیت های ویژه ای داشته باشند.
- حسابداری: برای آنکه یک فرد به عنوان حسابدار منصوب شود به صلاحیت های ویژه ای نیاز ندارد و صرفا باید مهارت و دانش انجام این کار را داشته باشد.
پرداخت حق الزحمه
- حسابرسی: حق الزحمه حسابرس توسط سهامداران تعیین می شود.
- حسابداری: حقوق حسابدار توسط مدیر شرکت پرداخت می شود.
تعیین محدوده
- حسابرسی: دامنه فعالیت حسابرس بر اساس قوانین و مقررات تعیین می شود.
- حسابداری: دامنه فعالیت حسابدار توسط مدیریت شرکت مشخص می شود.
ضرورت
- حسابرسی: انجام فرآیند حسابرسی در امور روزمره ضروری نیست و معمولا به طور سالانه و گاهی هر چندماه یکبار انجام می شود.
- حسابداری: این فرآیند در تمام سازمان ها و شرکت ها باید به طور روزمره انجام شود.
گزارش ارسال
- حسابرسی: گزارشی که از سوی حسابرس صادر می شود به سهامداران ارائه خواهد شد.
- حسابداری: گزارش حسابداری به مدیر شرکت ارائه می شود.
راهنمایی
- حسابرسی: معمولا حسابرس پیشنهاد را برای بهبود کنترل داخلی ارائه نمی دهد مگر در مواقع خاص!
- حسابداری: یکی از مهم ترین وظایف حسابدارن ارائه پیشنهاداتی برای بهبود کنترل داخلی، فعالیت های مرتبط و و … می باشد.
مسئولیت
- حسابرسی: حسابرس در قبال ارائه گزارشات مربوطه مسئولیت دارد.
- حسابداری: مسئولیت حسابدار با تهیه حساب ها خاتمه پیدا می کند.
جلسات سهامداران
- حسابرسی: یک حسابرس ممکن است در جلسات سهامداران شرکت کند.
- حسابداری: حسابدار در جلسات سهامداران شرکت نمی کند.
پیگرد قانونی
- حسابرسی: حسابرسان به دلایل مختلفی ممکن است تحت پیگیردها قانونی قرار بگیرند.
- حسابداری: معمولا حسابداران تحت پیگرد قانونی قرار نمی گیرند.
حذف
- حسابرسی: حذف حسابرس توسط سهامداران انجام می شود.
- حسابداری: حذف حسابدار توسط مدیر شرکت انجام می شود.
در حال حاضر موسسات و شرکت هایی وجود دارند که خدمات حسابرسی ارائه می دهند. یکی از شرکت های معتبر در این حوزه موسسه حسابداری آئین بهروش نام دارد که متشکل از گروهی متخصص، کارآزموده و مجرب هستند و تاکنون خدمات متعددی به کسب و کارها ارائه کرده اند.