• تهران، خیابان مطهری، بعد از سهروردی، روبروی باشگاه بانک سپه
  • info@abaudit.com

بازرسی قانونی چیست؟

 نخستین بازرس یا بازرسان در شرکت های سهامی به وسیله مجمع عمومی موسس انتخاب می گردند. پس از تشکیل و ثبت شرکت، انتخاب و برکناری بازرسان از وظایف مجمع عمومی سالیانه (عادی) است.

وظایف بازرس قانونی با توجه به اصلاحیه قانون تجارت و اساسنامه شرکت مشخص می گردد و عموما کارکرد اصلی بازرسان، اطمینان از درستی روند امور و اداره شرکت و نظارت بر وضعیت مالی آن و برخورد با هرگونه تخلف از طریق آگاه نمودن مجمع و در صورت ضرورت اعلام به مرجع قضایی ذی صلاح است، بازرسان قانونی وظیفه دارند تا مطابق ماده ۱۴۸ لایحه قانون تجارت ضمن بررسی جزئیات صورت های مالی ارائه شده توسط هیات مدیره شرکت نسبت به درستی گزارش و اطلاعات داده شده اظهارنظر نمایند و در صورتی که ایراد و نادرستی در آن یافتند در گزارش خود به مجمع اعلام کنند.

همچنین بازرسان بایستی اطمینان یابند که آیا حقوق سهامداران طبق قانون و اساسنامه و به دور از تبعیض و بطور مساوی رعایت شده باشد.

بازرس قانونی

برای دریافت خدمات حسابرسی داخلی فرم زیر را پر کنید...

تماس با پشتیبانی 02188443423

درخواست برای مشاوره رایگان

وظایف بازرس قانونی در شرکت

مسئولیت نظارت بر تقسیم سود میان سهامداران

رسیدگی و نظارت بر حساب های مالی شرکت

ایجاد آگاهی برای دادگاه، سهامداران و .... به منظور کنترل شرکت

بررسی کردن تطابق سهام وثیقه ای مدیران شرکت و ایجاد آگاهی در مراجع ذی ربط در صورت وجود موارد غیر عادی

تشکیل مجمع عمومی در صورت کوتاهی و قصور مدیران در انجام این کار (تشکیل مجمع عمومی توسط بازرس قانونی باید با تقاضای سهامدارانی که حداقل یک پنجم سهام شرکت را دارند انجام شود.)

بازرسین قانونی مکلف هستند بدون درخواست سرمایه گذاران اصلی، اقدام به تشکیل مجمع عمومی کنند.

بازرس قانونی کیست؟

از آنجایی که نظارت بر هیئت مدیره امری ضروری است می توان به الزام بازرسی قانونی پی برد. بازرس قانونی بر عملکرد هیئت مدیره شرکت نظارت می کند و مدافع حقوق تمام افراد مرتبط با شرکت از جمله کارمندان، مشتریان، مدیران، سهامداران و … می باشد. افرادی که به عنوان بازرس قانونی شناخته می شوند در مجمع اولیه و بر اساس نظر اعضای دارای “حق رای” انتخاب می شوند. اهمیت بازرسان در یک شرکت به قدری زیاد است که در بخشی از قانون تجارت، به تکالیف و وظایف آن ها اشاره شده است.  در نظر داشته باشید که بازرسی قانونی زیر مجموعه خدمات حسابرسی قرار دارد.

بازرس قانونی کیست

انواع مسئولیت های بازرسان قانونی

مسئولیت مدنی

در بازرسی قانونی چند مسئولیت برای بازرسان تعیین شده که یکی از آن ها مسئولیت مدنی می باشد. اگر بازرس در انجام وظایف و مسئولیت های خود کوتاهی کند و یا خطایی از سوی او صورت گیرد به نحوی که باعث خسارت و ضرر به سهامداران و شرکت شود، مسئولیت جبران این خسارت به طور تمام و کمال بر عهده بازرس است.

مسئولیت کیفری

اگر بازرس مرتکب اشتباه قانونی شود (اشتباهاتی مانند "جعل سند" که از قبل برای همگان منع داشته باشد) و یا اگر فردی که به عنوان بازرس انتخاب شده فاقد صلاحیت باشد اما این سمت را بپذیرد و در آن مشغول به کار شود، مجازات 2 الی 6 ماه حبس یا جریمه نقدی شامل حال او خواهد شد. در برخی از مواقع هر دو جریمه به طور همزمان برای او اعمال می شود. علاوه بر آن اگر یک بازرس گرزارش نادرست ارائه دهد و از نادرست بودن آن اطلاع داشته باشد از 3 ماه الی 2 سال برای او مجازات درنظر گرفته می شود. بر همین اساس می توان گفت که صلاحیت بازرس امری بسیار ضروری و مهم است و باید در انتخاب او حساسیت زیادی نشان داد.

شرایط انتخاب اشخاص به عنوان بازرس

بر اساس لایحه 1347 قانون تجارت، افرادی که تمایل دارند به عنوان بازرس قانونی در شرکت سهامی عام انتخاب و مشغول به کار شوند باید شرایط زیر را دارا باشند:

  1. حداقل 5 سال سابقه کار در حوزه بازرسی
  2. عدم ارتباط با مشاغل مرتبط با سران کشور و نمایندگی مجلس شورا
  3. عدم اشتغال در موسسات عمومی یا مشاغل تمام وقت دولتی
  4. نداشتن سابقه کیفری
  5. داشتن حداقل مدرک لیسانس در رشته مربوطه

توجه داشته باشید که شرایط انتخاب بازرس قانون در شرکت های مختلف، با یکدیگر فرق دارد. همچنین انتخاب بازرس علی البدل از شرایط خاصی برخوردار است. در شرکت های عمومی این کار توسط اعضای مجموع عمومی موسس انجام می پذیرد. در صورتی که در شرکت های سهامی خاص، سهامداران اقدام به انتخاب بازرسین قانونی می کنند.

بر اساس ماده 144 لایحه اصلاحی قانون تجارت، هر شرکت باید حداقل یک بازرس انتخاب کند. اگر شرکت بسیار بزرگ باشد بهتر است به منظور رعایت حقوق سهامداران و بهبود کیفیت بازرسی، چند نفر برای بازرسی قانونی انتخاب شوند.

همچنین بر اساس ماده 146 این لایحه مجمع عمومی عادی وظیفه دارد چند بازرس جایگزین برای موارد خاص انتخاب کند. فعالیت بازرسین جایگزین زمانی آغاز می شود که بازرس اصلی حضور ندارد و یا به هر دلیلی قادر به انجام امور نیست.

بر اساس ماده 153 لایجه اصلاحی قانون تجارت اگر مجمع عمومی عادی بازرس قانونی تعیین نکند و یا بازرسی که تعیین شده قادر به انجام وظایف خود به نحو صحیح نیست، سهامداران می توانند درخواست خود را به دادگاه همان شهرستان ارائه کنند تا دادگاه بازرسان قانونی را انتخاب کند. لازم به ذکر است که هیچ اعتراضی بر این تصمیم دادگاه وارد نیست.

چه افرادی نمی توانند به عنوان بازرس قانونی انتخاب شوند؟

افرادی که در حیطه بازرسی قانونی مشغول به کار هستند باید از نظر عقلی در سلامت کامل باشند. در این بخش به شرایطی اشاره می کنیم که افراد بر اساس آن ها نمی توانند به عنوان بازرس انتخاب شوند:

  1. افرادی که بازنشسته هستند.
  2. افرادی که از نظر سلامت عقلی دچار مشکل هستند.
  3. مجرمانی که از سوی دادگاه، از فعالیت در برخی امور اجتماعی منع شده اند. ( جرائم دزدی و کلاهبرداری)
  4. افرادی که مدیر یا مدیر عامل شرکت هستند.
  5. افرادی که جزو نزدیکان و اقدام درجه یک، دو و سه مدیران شرکت محسوب می شوند.

بعد از آنکه بازرس قانونی توسط مجمع عمومی انتخاب شد باید یک رونوشت از صورتجلسه که اسامی بازرسان در آن درج شده به اداره ثبت شرکت ها ارائه شود.

نکته مهمی که در خصوص بازرسی قانونی وجود دارد این است که اگر مجمع عمومی اقدام به انتخاب بازرس نکند و یا بازرسی که انتخاب کرده دارای صلاحیت نباشد، گزارشات مالی آن ها به هیچ عنوان اعتبار قانونی ندارد. این موضوع بر طبق ماده 152 لایحه اصلاحی قانونی تجارت 1347 مورد تاکید قرار می گیرد. در این شرایط هر کدام از سهامداران می توانند به منظور عزل آن بازرس قانونی، به دادگاه شهرستان خود شکایت کرده و نظر مجمع عمومی را نادیده بگیرند. تا زمانی که دادگاه حکم عزل بازرس یا بازرسین قانونی را صادر کند مجمع عمومی فرصت دارد تا بازرس را تغییر دهد و فرد یا افرادی را انتخاب کند که صلاحیت کافی را بر اساس شرایط مذکور دارند.

طبق ماده 144 لایحه اصلاحی قانون تجارت 1347 حکمی که مجمع عمومی برای انتخاب بازرس صادر کرده تا 1 سال از اعتبار قانونی برخوردار است. بازرسین قانونی می توانند به هر دلیلی، قبل از پایان یک سال مالی استعفا دهند و یا عزل شوند. مجمع عمومی باید فردی را به عنوان جایگزین آن انتخاب کند.